Rekuperacja to system wentylacyjny, który pozwala na odzysk energii cieplnej z wywiewanego powietrza. Aby instalacja mogła działać wydajnie, należy dobrze przemyśleć każdy jej komponent. W praktyce warto poświęcić szczególną uwagę na tzw. wymiennik ciepła, czyli najważniejszy element roboczy rekuperatora. W niniejszym tekście przedstawiamy dostępne rodzaje wymienników oraz tłumaczymy, czym się od siebie różnią.
W jaki sposób działa rekuperacja?
Rekuperacja to skrócone określenie na system wentylacji nawiewno-wywiewnej z dodatkową funkcją odzysku ciepła. Instalacje tego typu są obecnie wykorzystywane przede wszystkim w nowoczesnym budownictwie energooszczędnym o wysokiej szczelności – montaż rekuperacji pozwala w znacznym stopniu zredukować straty ciepła, zmniejszając tym samym rachunki za ogrzewanie oraz wydatki związane z zaprojektowaniem oraz budową systemu grzewczego. Sercem rekuperacji jest rekuperator, czyli centrala wentylacyjna z wymiennikiem ciepła.
Proces rekuperacji jest stosunkowo prosty. Wszystko zaczyna się od pobrania świeżego powietrza zewnętrznego – służą do tego specjalne otwory, zwane czerpniami. Pozyskane w ten sposób masy powietrza trafiają następnie za pośrednictwem kanałów wentylacyjnych do rekuperatora i przechodzą przez wymiennik ciepła. We wspomnianym elemencie dochodzi do ogrzania (lub schłodzenia) powietrza z wykorzystaniem energii, która została uprzednio zaabsorbowana z zanieczyszczonego powietrza wewnętrznego, czyli usuniętego z pomieszczeń danego obiektu.
Wentylacja z rekuperacją dba nie tylko o odpowiednią jakość powietrza, ale także odzysk energii cieplnej, która w przypadku klasycznego systemu wentylacji zostałaby bezpowrotnie utracona. Warto pamiętać, że wentylowanie domowej przestrzeni doprowadza do ogromnych strat ciepła, wynoszących nawet 50-70% całkowitej ucieczki energii cieplnej z obiektów mieszkalnych – dodaje specjalista reprezentujący firmę Waso Klim z Katowic, która zajmuje się montażem i serwisem rekuperacji.
Jakie wyróżniamy rodzaje wymienników ciepła w rekuperatorach?
Skuteczność rekuperacji, czyli jej zdolność do odzysku energii cieplnej, wynika przede wszystkim z rodzaju zastosowanego wymiennika. Na rynku można dziś znaleźć wiele typów tego podzespołu – każdy z nich różni się konstrukcją, trwałością oraz oczywiście ceną zakupu. Wśród najpopularniejszych rodzajów wymienników ciepła należy wymienić:
- wymiennik krzyżowy – urządzenia należące do tej podgrupy wyróżniają się niską ceną oraz prostą konstrukcją. Niestety, wymienniki krzyżowe charakteryzują się przy tym najniższą sprawnością, oscylującą w granicach 60-70%. Co więcej, podzespoły tego typu są bardzo podatne na szronienie. Bez zainwestowania w dodatkowy układ antyzamrożeniowy (np. w postaci grzałki elektrycznej) wymiennik pokryje się zmrożonym osadem już przy temperaturze -2°C, wpływając negatywnie na pracę całej instalacji i zwiększając koszty eksploatacyjne,
- wymiennik krzyżowo–przeciwprądowy – największym wyróżnikiem tego rodzaju urządzeń jest ich wysoka wydajność, która wynosi nawet 95%. Świetna efektywność wynika z nietypowej konstrukcji – komory nawiewu i wywiewu wymienników przeciwprądowych są ułożone wobec siebie równolegle, co wymusza ruch mas powietrza w przeciwnych kierunkach, wydłużając tym samym czas wymiany energii cieplnej. Dodatkową zaletą takich podzespołów jest także ich niska podatność na szronienie, zwłaszcza w porównaniu z wymiennikami krzyżowymi. Właśnie dlatego komponenty przeciwprądowe są coraz chętniej stosowane w polskich obiektach mieszkalnych,
- wymiennik obrotowy – urządzenia tego typu można poznać po walcowatym kształcie. Nietypowa konstrukcja wymiennika sprawia, że umożliwia on odzyskanie nie tylko ciepła, ale także wilgoci, zapobiegając tym samym przesuszaniu powietrza w wentylowanych pomieszczeniach. Chociaż komponenty bębnowe osiągają nieco niższą wydajność od przeciwprądowych (około 80%), to praktycznie nie występuje w nich zjawisko skraplania się wody, które w sezonie zimowym doprowadza do osadzania się szronu. Właśnie z tego powodu wymienniki obrotowe cieszą się dużą popularnością w krajach skandynawskich. Największym minusem tych elementów jest ich kiepska szczelność,
- wymiennik entalpiczny – urządzenie działa na takiej samej zasadzie co wymiennik przeciwprądowy (osiągając zbliżoną wydajność), jednak poza energią termiczną odzyskuje również część wilgoci z wywiewanego powietrza. Element pozwala więc regulować poziom wilgotności wewnątrz budynku, co jest niezwykle przydatne w sezonie zimowym. Dodatkową zaletą wymienników entalpicznych jest brak kondensatu, co w praktyce oznacza brak problemów z zamarzaniem tego podzespołu przy niskich temperaturach.
